kzruen
kzruen
Email : turganbayeva16@gmail.com
Phone : +7 (700) 693‑97-01

Тұрғанбаева Әлия Оралбайқызы

ҚР БҒМ ҒК «Ақпараттық және есептеу технологиялары институты» РМК кіші ғылыми қызметкері.

Өмірбаяны

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Ақпараттық технологиялар факультетінің аға оқытушысы, 6М070300 – Ақпараттық жүйелер мамандығы бойынша техника және технологиялар магистрі.

Тұрғанбаева Ә. 2015 ж. Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің механика-математика факультетін бітірді.

2015-2017 жылдары Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде «Ақпараттық жүйелер» мамандығы бойынша магистратурада оқыды.

Магистратураны бітіргеннен кейін сол университетке «Ақпараттық жүйелер» кафедрасына жұмысқа қабылданды, онда осы күнге дейін аға оқытушы лауазымында жұмыс істейді.

2015 жылдан бастап ғылыми бағытта «Apertium платформасы базасында қазақ тілінен ағылшын және орыс тілдеріне машиналық аударудың құрама/ашық жүйесін әзірлеу (және кері)» гранттық қаржыландыру жобасында математика және механика ғылыми-зерттеу институты зертханасының технигі (ММ ҒЗИ) лауазымында жұмыс істей бастады (2015-2017жж).

2018 жылдан бастап «Қазақ тілінің нейрондық машиналық аударма жүйесін әзірлеу және зерттеу» гранттық қаржыландыру жобасында (2018-2020жж) ММ ҒЗИ зертханасының кіші ғылыми қызметкері лауазымында, сондай-ақ «Қазақстан Республикасындағы деректердің ақпараттық-талдамалық іздеу жүйесін әзірлеу» гранттық қаржыландыру жобасында ақпараттық және есептеу технологиялары (ЖТИИ) институтының зертханасында жұмыс істеді (2018-2020жж).

Қазіргі уақытта екі ғылыми жобада қызмет істейді, кіші ғылыми қызметкер лауазымында: ММ ҒЗИ-да «Машиналық аудармада қазақ тілін зерттеу және постредакциялау жүйесін әзірлеу» (2020-2022жж) жобасында және ЖТИВ-да «Жасанды интеллект технологиялары негізінде табиғи тілді кешенді оқыту және өңдеу әдістері мен жүйелерін әзірлеу» жобасында жұмыс істейді (2021-2023жж).

2017 жылдың қазан айынан 2021 жылдың сәуір айына дейін «Erasmus+ CLASS, Орталық Азия университеттерінде есептеу лингвистикасы бойынша пәнаралық магистрлік бағдарламаны әзірлеу» халықаралық жобасының мүшесі болды, № 585845-ЕРР-1-2017-1-ES-EPPKA2-CBHE-JP-CLASS, онда ол оқытушы-әзірлеуші ретінде белсенді қатысты.

Тұрғанбаева Ә.О. 30-ға жуық жұмыстың авторы болып табылады, оның 4-еуі ҚР БҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған басылымдарда, 10 мақала – Scopus дерекқорына кіретін нөлдік емес импакт-факторы бар басылымдарда, 1 мақала – РФ ЖАК ұсынған ресейлік басылымда, 10 мақала – ҚР БҒМ БҒСБК ұсынған ресейлік басылымда, халықаралық ғылыми-практикалық конференциялардың жинақтарында жарияланған, сондай-ақ 2 куәлігі бар.

Ғылыми еңбектер

  • Тұрғанбаева Ә.О., Әлімхан Ж.Б. Apertium платформасы негізінде қазақ тілінен орыс тіліне машиналық аударманың құрылымдық ережелері. «Ғылым және білім – 2015» атты студенттер мен жас ғалымдардың Х Халық. ғыл. конф. = Х Межд. науч. конф. студентов и молодых ученых «Наука и образование – 2015» = The X International Scientific Conference for students and young scholars «Science and education – 2015». – Қазақстан, Астана. – С. 1054–1059.
  • Тұрғанбаева Ә.О. Apertium платформасы негізінде қазақ тілінен орыс тіліне машиналық аудармада туындайтын мәселелер. Материалы международной научной конференции студентов и молодых ученых «Фараби әлемі». 13-16 апреля 2015 г. – Алматы: Қазақ Университеті, 2015. – 116 p.
  • Тұрғанбаева Ә.О., Рахимова Д.Р. Исследование задачи нахождения информации по ключевым словам казахского языка в поисковых системах. Материалы международной научной конференции студентов и молодых ученых «Фараби әлемі». Казахстан, Алматы, 11-13 апреля 2016 г. – С. 240.
  • Тукеев У.А., Турганбаева А.О. Лексикон-фри стемминг для казахского языка. Материалы международной научной конференции «Информатика и Прикладная Математика» («Computer science and Applied Mathematics»), посвященной 25-летию Независимости Республики Казахстан и 25-летию Института информационных и вычислительных технологий, Часть ІІ г. Алматы, 21-24 сентября 2016 г. – С. 84–88.
  • Турғанбаева Ә., Рахимова Д., Бикен М. Қазақ тіліне арналған стемминг алгоритмін әзірлеу // Матер. междунар.  конф. студентов и молодых ученых «Фараби әлемі». – Алматы: Қазақ университеті, 2018. – C. 327.
  • Ualsher Tukeyev, Diana Rakhimova, Aliya Turganbayeva, Dina Amirova, Balzhan Abduali, Aidana Karibayeva. Lexicon-free stemming for Kazakh language information retrieval // IEEE 12th International Conference on Application of Information and Communication Technologies. Almaty, 2018. – P. 95–98. (индексировано в Scopus)
  • Diana Rakhimova, Aliya Turganbayeva, Abylai Satybaldiev. Extracting keywords and phrases from texts in Kazakh. The VII International Conference on Computer Processing of Turkic Languages “TurkLang 2019”.
  • Рахимова Д.Р., Шормакова А.Н., Тұрғанбаева Ә.О. Разработка электронных ресурсов для казахского языка // Вестник КазНИТУ. – 2019. – №3 (133). – C. 161–166. (ККСОН)
  • Diana Rakhimova, Aliya Turganbayeva. 2019. Lemmatization of big data in the Kazakh language. In Proceedings of the 5th International Conference on Engineering and MIS (ICEMIS’19). Association for Computing Machinery, New York, NY, USA, Article 16, pp. 1–4. DOI:https://doi.org/10.1145/3330431.3330447. (индексировано в Scopus)
  • Рахимова Д., Турганбаева А.О., Жуманов Ж.М. Глава 4. Разработка алгоритмов извлечения ключевых слов и семантического анализа данных на казахском языке // Вычислительная обработка казахского языка: сборник научных трудов / под редакцией Рахимовой Д.Р. – Алматы: Қазақ университеті, 2020. – C. 62–85. ISBN 978-601-04-4698-4.
  • Рахимова Д.Р., Турганбаева А.О., Сатыбалдиев А. Исследование подходов по извлечению ключевых слов из текста // Мат. V Межд. науч. конф. “Информатика и прикладная математика”. – Алматы, 2020. – С. 252–258.
  • Рахимова Д.Р., Турганбаева А.О. Задача нормализации слов казахского языка // Научно-технический вестник информационных технологий, механики и оптики. – Т. 20. – № 4. – 2020. – С. 545–551. doi: 10.17586/2226-1494-2020-20-4-545-551. (ВАК РФ, индексировано в Scopus)
  • Rakhimova D., Turganbayeva A. Semantic analysis of the Kazakh language based on the approach of neural networks // News of the national academy of sciences of the Republic of Kazakhstan, Physico-mathematical series. – Vol. 5, No 333. – 2020. – pp. 68–75. https://doi.org/10.32014/2020.2518-1726.84. (ККСОН)
  • Рахимова Д.Р., Тұрарбек А.Т., Карюкин В., Карибаева А., Тұрғанбаева А. Қазақ тіліне арналған заманауи машиналық аударма технологияларына шолу // Вестник КазНИТУ имени К.Сатпаева. Технические науки. – 2020. – №5 (141). – С. 103–110. (ККСОН)
  • Rakhimova D., Turganbayeva A. (2020) Approach to Extract Keywords and Keyphrases of Text Resources and Documents in the Kazakh Language. In: Nguyen N.T., Hoang B.H., Huynh C.P., Hwang D., Trawiński B., Vossen G. (eds) Computational Collective Intelligence. ICCCI 2020. Lecture Notes in Computer Science, vol 12496, pp. 719–729. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-63007-2_56. (индексировано в Scopus)
  • Rakhimova, D., Turganbayeva, A. (2020) Auto-abstracting of texts in the Kazakh language // Proceedings of the 6th International Conference on Engineering & MIS 2020 (ICEMIS’20). – 2020. – Article No.: 96. – pp. 1–5. https://doi.org/10.1145/3410352.3410832. (индексировано в Scopus)
  • Turganbayeva A., Tukeyev U. (2020) The Solution of the Problem of Unknown Words Under Neural Machine Translation of the Kazakh Language. In: Sitek P., Pietranik M., Krótkiewicz M., Srinilta C. (eds) Intelligent Information and Database Systems. ACIIDS 2020. Communications in Computer and Information Science, vol 1178, pp. 319–328. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-15-3380-8_28. (индексировано в Scopus)
  • Aliya Turganbayeva & Ualsher Tukeyev (2020): The solution of the problem of unknown words under neural machine translation of the Kazakh language, Journal of Information and Telecommunication. https://doi.org/10.1080/24751839.2020.1838713. Volume 5, 2021 – Issue 2. Published by Informa UK Limited, trading as Taylor & Francis Group. Published online: 22 Dec 2020. ISSN: (Print) (Online). – P. 214-225. (индексировано в Scopus)
  • Rakhimova D., Tukeyev U., Turganbayeva A. Development of the Interdisciplinary Master’s Program on Computational Linguistics at the Al-Farabi KazNU. Материалы саммита QS по предметным областям «Современные языки» и «Лингвистика». 15-17 декабря 2020 г. – Москва: РУДН, 2020. – P. 347–355.
  • У.А. Тукеев, А.О. Турганбаева. Опыт ERASMUS+ проекта CLASS по магистратуре Вычислительной Лингвистики в КазНУ. Материалы 50-ой научно-методической конференции «Современная интерпретация педагогической концепции Аль-Фараби в условиях цифровизации образования». 12-13 февраля 2020 года. Книга 1. – Алматы: Қазақ Университеті, 2020. – С. 170–172.
  • Рахимова Д.Р., Тұрғанбаева А.О., Сатыбалдиев А. Қазақ тіліндегі мәтіндердің кілт сөздерін бөліп алу тәсілдерін зерттеу және алгоритмін құру. Материалы международной научной конференции студентов и молодых ученых «Фараби әлемі». Казахстан, Алматы, 6-8 апреля 2021 г. – С. 120.
  • Рахимова Д.Р., Тұрарбек Ә.Т., Карюкин В.И., Карибаева А.С., Тұрғанбаева Ә.О. Қазақ тілі үшін машиналық аударма жүйелерінің аудару сапасын салыстыру. Материалы международной научной конференции студентов и молодых ученых «Фараби әлемі». Казахстан, Алматы, 6-8 апреля 2021 г. – С. 115.
  • Abdrazakh Y., Turganbayeva A., Rakhimova D. Development and Study of an Approach for Determining Incorrect Words of the Kazakh Language in Semi-structured Data // In: Wojtkiewicz K., Treur J., Pimenidis E., Maleszka M. (eds) Advances in Computational Collective Intelligence. ICCCI 2021. Communications in Computer and Information Science, – Springer, Cham, 2021. – vol 1463. – P. 535-545. (индексировано в Scopus)
  • Tukeyev U., Karibayeva A., Turganbayeva A., Amirova D. (2021) Universal Programs for Stemming, Segmentation, Morphological Analysis of Turkic Words // In: Nguyen N.T., Iliadis L., Maglogiannis I., Trawiński B. (eds) Computational Collective Intelligence. ICCCI 2021. Lecture Notes in Computer Science, – Springer, Cham, 2021. – vol 12876. – P. 643–654. (индексировано в Scopus)
  • Karibayeva A., Karyukin V., Turganbayeva A., Turarbek A. The translation quality problems of machine translation systems for the Kazakh language. Вестник КазНУ. Серия математика, механика, информатика, [S.l.], v. 111, n. 3, p. 132-140, oct. 2021. ISSN 2617-4871. (ККСОН)
  • Rakhimova, D., Karyukin, V., Karibayeva, A., Turarbek, A., Turganbayeva, A. The Development of the Light Post-editing Module for English-Kazakh Translation. ICEMIS’21: The 7th International Conference on Engineering & MIS 2021October. 2021. Article No.: 69. Pages 1–5. https://doi.org/10.1145/3492547.3492651. (индексировано в Scopus)

Монографиялар

  • Tukeyev, U., Sundetova A., Rakhimova D., Zhumanov Zh., Abduali B., Turganbayeva A.. The structural Transformation of Sentences for the Kazakh-Russian and Kazakh-English Language Pairs in Machine Translation System. Монография Varia Informatica 2017. – P. 23–44.
  • Рахимова Д.Р., Турганбаева А.О., Жуманов Ж.М. Разработка размеченного корпуса казахского языка. Глава в коллективной монографии «Современные методы компьютерной  обработки казахского языка». – КГТУ, Бишкек 2021. – C. 20-41.

Авторлық куәліктер

  • ТҰРҒАНБАЕВА ӘЛИЯ ОРАЛБАЙҚЫЗЫ, Тукеев Уалшер. Программа для ЭВМ: Лексикон-Фри Стемминг для тюркских языков на основе полных наборов окончаний (Lexicon-Free Stemming for Turkic Languages on the base of complete set of endings). № 18660 от «11» июня 2021 года.
  • ТҰРҒАНБАЕВА ӘЛИЯ ОРАЛБАЙҚЫЗЫ, Тукеев Уалшер. Программа для ЭВМ: Стемминг со словарем стемов для тюркских языков на основе полных наборов окончаний (Stemming with stems-lexicon for Turkic Languages on the base of complete set of endings). № 18661 от «11» июня 2021 года.