Хаумен Армиянбек

Ақпараттық қауіпсіздік саласында ғылыми жұмыстармен айналысып келе жатқаныма 10 жылдан астам уақыт өтті. Биыл осы сала бойынша PhD оқуға түсіп, өзімнің жинаған білімім мен тәжірибемді шыңдап көруді мақсат етіп қоюдамын.

Менің болашақ ғылыми жұмысым ақпараттық қауіпсіздік саласына, нақтырақ айтқанда посткванттық криптографияға және оның IoT құрылғыларында қолданылуына арналмақ. Соңғы жылдары «заттар интернеті» (IoT) қарқынды дамып, адамның күнделікті өмірінде маңызды орын алып отыр. Дегенмен, мұндай құрылғылардың есептеу және жады ресурстары шектеулі болғандықтан, оларды заманауи қауіп-қатерлерден, әсіресе кванттық компьютерлер дәуірінде, қорғау күрделі мәселе болып табылады. Осы себептен мен өз зерттеу жұмысымда жеңілдетілген, бірақ жоғары деңгейде қауіпсіз KEM (Key Encapsulation Mechanism) алгоритмдерін құрастыруға назар аударамын.

Бұл тақырыпты таңдауыма бірнеше себеп бар. Біріншіден, еліміздің цифрлық даму бағытына сәйкес ақпараттық жүйелерді қорғау мәселесі өзекті болып отыр. Екіншіден, ғылыми ортада кванттыққа төзімді криптографиялық шешімдерге деген сұраныс артып келеді. Үшіншіден, өзімнің математика мен бағдарламалау саласына қызығушылығым, жаңа алгоритмдерді әзірлеуге деген талпынысым осы тақырыпты таңдауыма түрткі болды.

Зерттеу жұмысымның өзектілігі – дәстүрлі криптографиялық жүйелердің кванттық шабуылдарға төтеп бере алмауында. Бұл болашақта ақпараттық қауіпсіздіктің жаңа стандарттарын қалыптастыруды қажет етеді. Ал жеңілдетілген KEM алгоритмдерін жасау арқылы біз тек қауіпсіздікті ғана емес, сонымен қатар IoT құрылғыларының тиімділігін де қамтамасыз ете аламыз.

Ғылыми жұмысымның пайдасы бірнеше бағытта көрініс табады. Біріншіден, ғылыми ортада жаңа криптографиялық шешім ұсыну арқылы халықаралық деңгейдегі зерттеулерге үлес қосылады. Екіншіден, еліміз үшін бұл зерттеулер ұлттық ақпараттық жүйелерді қорғау ісінде маңызды рөл атқарады. Үшіншіден, университет үшін мұндай ғылыми жұмыс беделді халықаралық журналдарда жарияланатын мақалаға, жаңа жобаларға және жас ғалымдардың тәжірибе жинақтауына жол ашады.

Қорытындылай келе, менің болашақ ғылыми жұмысым – еліміздің цифрлық қауіпсіздігін нығайтуға, университетіміздің ғылыми әлеуетін арттыруға және әлемдік ғылымға өз үлесімді қосуға бағытталған маңызды қадам болмақ.

Хаумен Армиянбек
докторант
Ақпараттық қауіпсіздік лабораториясы